Ateşle Oynuyorlar!
Murat Sevgi
Geçenlerde otobüs durağındayım, 20-21 yaşlarında iki yetişkin ateşli bir şekilde tartışıyorlar:
-Ben, Hakan’ı öldürmek zorundaydım.
-Ama Hakan ölünce en önemli silahlarımızdan birini kaybettik!
-Olsun, Hakan’ın ölmesi Sedat ve Elif’i
birbirine düşürdü. Belki bu sayede kasanın kontrolünü ele geçirebiliriz. Kasa
bizde olursa yüklü bir silah alımı yaparız…
Sakın ha, iki teröristin konuşmalarına şahit olduğumu filan düşünmeyin! İkisi de kendisini bilgisayar oyununa kaptırmış zavallılar…
*****
Daha önce “Savaşan İnsan” (http://blog.milliyet.com.tr/savasan-insan/Blog/?BlogNo=280391)
başlıklı bir yazımda top ve tüfekle yapılan savaşın, aslında ekonomik savaşın
bir alt türü olduğunu yazmıştım. Yani savaşlar, ekonomi biliminin inceleme
konularından biridir.
Neyle, nasıl yapıldığını değil ama kimle ve
neden yapıldığı sormak, sorgulamak ekonomistlerin işidir.
Her ekonomik sistemde olduğu gibi, günümüz
teknolojik imkânları sayesinde hareketleri bilgisayar ekranında kontrol etmek,
bunlardan sonuç çıkarmak mümkündür. Bunun da ötesine geçerek; işlem yapılan
sistemi tümüyle bilgisayar ortamında tanımlamak (yani modellemek de mümkündür)
Bu çalışmalar, önceleri sadece çok üstün özellikler gerektiren bilgisayarlara
sahip laboratuarlarda, uzman yazılımcılar tarafından yapılıyordu. Zamanla
geliştirilen yazılımlar ve donanımlar bu tür işleri evimizde de yapmamızı
mümkün kıldı.
1990 öncesinde ABD’nin geliştirdiği Yıldız
Savaşları Projesi ile dünyanın hakimiyeti planlanıyordu. İşte bu projenin
geliştiricileri yapılacak modeli bir bilgisayar programı sayesinde test
ettiler. Bu test programları zamanla basitleşti. Sonraları DOOM gibi oyunlar
ortaya çıktı. Bu oyunların ortam modeli olarak kullandığı WAD motoru; MUSE,
MUD, MUSH gibi ortam modelleri kullanan bir sanal gerçeklik teknolojisinin ilk
uygulamalarından biridir. Bildiğiniz savaş temalı strateji oyunlarının
omurgasını bunlar oluşturdu.
Ekonomik model de savaş oyunları gibi bir
strateji oyunu mecrası oluşturuyor. (Ekonomik modelde de sanal gerçeklik
uygulamalarında kullanılan modelleme motorları kullanılır) Bazı bankalar
(bunlar gerçek banka) finans yöneticiliği oyununu müşterilerine ya da sitesine
üye olanlara oynatıyor!
Böylece birkaç tık sayesinde kolayca
EKONOMİST olabiliyorsunuz…
Portföy denilen belirli değerlerden belirli
miktarlarda bir araya getirilerek oluşturulmuş paketleri, gerçek piyasa
fiyatları ile alırmış gibi yapıp, satarmış gibi yapıp, yönetirmiş gibi yapa
biliyorsunuz… Gülmeyin ama ya!
Peki, portföy denen bu listeyi oluşturan
“değerler” ne? Hisse senetleri ya da altın ve döviz menkuller.
İş dünyasında, belirli kriterleri sağlamış firmaların, yatırımcılara ortaklık vermeleri için kullanılan hisse senetlerinin; firmaların değerlerindeki değişim hareketlerine göre alınıp satıldığı bir ticaret mecrası olan borsalar bazılarının gözünde başka anlamlara geliyor. Teknolojinin sağladığı imkânlar ile evinden ya da erişim sağladığı herhangi bir yerden işlem yapabilen yatırımcı bu olayı OYUN haline getirdi.
*****
Bu oyun kültürü, oyuncunun joystiğin tetiğine basarak ateş etmesi gibi birilerini öldürebiliyor ve bu sefer, yapılan eylemin somut birer sonucu var. Strateji oyununda puan kaybetmek gibi borsa ‘oyununda’ da kayıp var. Ama bu seferki gerçek para! Evinize gerçek ekmek götürmenize yarayacak türden somut! Yani gerçek!
Borsa oyununda ölenler, strateji oyunlarındakinden farksızdır.
Hep sevgi ile kalın…
Murat Sevgi Köşe Yazıları
- Endüstriyel D'evrim
- Göç'en İnsan' Halimiz
- Astronot Da Olur Musun?
- Bir Din Olarak Paraperestlik
- Tarımsal Strateji
- Gdo (Gündemi Değiştirme Operasyonu)
- Kültür, ‘Üretmek' Demektir!
- Ke[N]Dimi Arıyorum: ‘Meşgul'müşüm!
- Vatanın Kalbinin Attığı Yer
- Çorlulular, Kürecik'i İyi Bilir
- Egemenlikten Kurtuluyoruz
- Ekoloji Mi, Ekonomi Mi?
- Neyi Bekliyoruz?!
- Eşelon Ve Promis
- Öküzü Kim Çaldı?!
- Teknoloji Çağının Efsaneleri
- Öyle Veliye, Böyle Öğrenci!
- Nükleer Kobay
- Enerji Sorunları Ve Büyük İhanet
- Kahraman Ordumuza
- Enerji Verimliliği Semineri
- Kumdan Kale
- Kumdan Kale-2
- Facia Senaryosu
- Balık Kafası!
- Sosa Bulanmış Çöplük
- Uyutulan Toplum...
- Hayat Dersleri
- Bu Hale Nasıl Geldik?
- Genetiği Değiştirilmiş Olaylar
- 31 Mart Ayaklanması-1
- 31 Mart Ayaklanması-2
- Yakarak Enerji Üretmek “Yenilenebilir” Mi?
- Elektromanyetik
- Çakallar Sofraya En Son Oturur
- Gemiler Yandı, Geri Dönüş Yok!
- Yönetecek Bir Şey Kalmadı Ki!
- Popüler Kültür
- Her Yıl Aynı Terane
- Kurban Toplumu!
- Sokak Kültürü
- Namuslu / Namussuz
- Kent Ve Sanayi
- Sevgiler Günü'nde Tektaş Alın!
- Baz İstasyonu!