Basın Var Da, Bayram Nerede?
Elif Soyseven
Hürriyet,
vatan, cumhuriyet, eşitlik, istibdat, ihtilal, grev, bomba, inkılâp, Namık
Kemal, Mithat Paşa, suikast, grev kelimelerini kullanmak yasaktır! Ne zaman mı? 1878
yılında politik gazetelerde başlayan sansür uygulaması, 1882 yılında tüm
gazetelere uygulanmaya başlanan Abdülhamit döneminde! Bu dönem çıkarılan “Sıkıyönetim
Nizamnamesi” ile basına sansür konulmuştu. Hatta bu sansür öyle geniş
kapsamlıydı ki, yazılarda padişahın yaşadığı Yıldız Sarayı’nı işaret ettiği
düşüncesiyle “yıldız” kelimesini
kullanmak, ya da padişahın burnu büyük olduğu için “büyük burun” yazmak dahi
yasaktı.
Hıfzı Topuz, “Türk Basın Tarihi” adlı
kitabında 24 Temmuz 1908 günü basına yeniden özgürlük tanınmasıyla ilgili
şunları yazmıştır:
“24 Temmuz 1908’de İstanbul gazetelerinde
çıkan dört satırlık resmi bildiri, Meşrutiyet’in yeniden ilan edildiğini ve
1876 Anayasası’na göre seçimlerin yapılacağını açıklıyordu. Bu haber, büyük bir
coşku yarattı İstanbul’da. Gazeteciler, Sirkeci Garı’nın karşısındaki bir
lokantanın bahçesinde toplandılar. 33 yıldan beri ilk defa böyle bir toplantı
yapılıyordu. Gazeteciler, derhal kendi aralarında bir dernek kurmaya karar
verdiler. “Osmanlı Matbuat Cemiyeti” adlı derneğin temelleri, o toplantıda
atıldı. Özgürlük vardı artık İstanbul’da. Gazeteciler, kesin bir karar aldılar.
Sansür memurlarını o gece gazeteye sokmayacaklar ve sabaha kadar görev başında
kalacaklardı. Nitekim öyle yaptılar. Sansür memurları kapılardan geri çevrildi.
“Gazeteler hürdür, artık sansür
yasaktır. Gazeteleri sansür etmeye kalkmak, ağır bir suçtur” dediler. Ve 25
Temmuz 1908 sabahı gazeteler yıllardan beri ilk olarak sansürsüz çıktı.
Sansürün kaldırıldığı 24 Temmuz günü, Cumhuriyet’ten sonra “Basın Bayramı”
olarak kabul edildi.”
Ve 24 Temmuz 2013…
-Dünya basın özgürlüğü sıralamasında, 179
ülke arasında 154’üncü sıradayız.
-49 gazeteci yıllardır hapiste ve tutuksuz
yargılanan 64 gazeteci var.
-Gezi Parkı olayları nedeniyle 72 gazeteci
işinden atıldı, istifaya zorlandı, zorunlu izne çıkarıldı.
Artık Taksim’i, Reyhanlı’yı, Lice’yi,
Silivri’yi göremeyen gazeteler,
Ticari şirketleri nedeniyle maliye denetimine
teslim olmuş gazete patronları,
Dünyanın herhangi bir yerinde bir kaza
haberini saatlerce canlı yayınlayan ancak kendi ülkesindeki haberleri göremeyen,
kendi kendine oto sansür uygulayan televizyonlar,
Cadı avına çıkanlar,
Biat etmiş gazete yöneticileri ve
Tüm bu baskıları kendine hak sayan siyasiler
olduğu sürece ortada kutlanacak olan bir
bayram var mı sizlere sormak isterim? Korkarım ki 1908 yılının ‘gazeteler
hürdür’ diyen ve sansüre direnen gazetecileri, artık suskunluk sarmalındadır.
Basın Bayramı ruhuna el-Fatiha!
Elif’in
Notları’ndan:
*Türk Edebiyatı’nın önemli isimlerinden Leyla
Erbil’i kaybettik. Değerli edebiyatçımızı “Tuhaf Bir Erkek” romanının bir kez
daha okuyarak anmak, satır aralarındaki kadın-erkek ilişkisi ve politik
eleştirilere yeniden göz atmanın tam sırası değil mi?
*Her siyasal bilgiler öğrencisinin başucu kitabı
Türk Dış Politikası’nın 3’üncü cildi çıktı. Türkiye’nin 2001-2012 yılları
arasındaki dış politika olaylarını yine Baskın Oran’ın editörlüğünde birçok
akademisyenin kaleminden okuyacaksınız. Dünyayı ve Türkiye’yi daha iyi anlamak
için bir başucu kaynağı olan kitap, İletişim Yayınları’ndan çıktı.
Bazen yoruluyor insan, anlam bulmaya çalışmaktan, doğruyu eğriden ayırmaktan, bazen sadece canlı olmak istiyor insan ormanda bir ağaç gibi…
Ahmet Ümit
Elif Soyseven Köşe Yazıları
- Çiçek Çocuklar'dan Tikilere…
- Süleyman'ın Halvetiyle, Ali Kaptan'ın Carolin'i Arasında
- Ben, Sizin İçin Öldüm!
- Hayat Ve Bir Avuç Kül
- Haklı Kadın Platformu
- Kanser Ekip, Kanser Yiyoruz
- Son Dakika Haberleri Ve Sayıklamalar
- Ayna Ve Korkular
- Farkında Mısınız?
- Kalkınma Ajansları
- Bedenimizi Hedef Alan Siyaseti Durdurun!
- Gündem Dışı
- Biz Kimiz?
- Olimpiyat Ruhu, Geldiysen “Evet” De!
- Aldanış
- Güven, Tek Kullanımlıktır
- Bir Varmış Bir Yokmuş
- Alzheimer'ın Tedavisi Bulundu Mu?
- Ahmet Taner Kışlalı'nın Ardından
- Gülen Yüzler Projesi
- Bir An Gelir
- Yeni Yıl, Her Derde Deva Mı?
- Aslında Sadece Kar Yağıyor
- Hazır Mısınız?
- Pozitif Ayrımcılığa Mahkûm Kadınlar
- Tablo Değişiyor Mu?
- Sarı Laleler
- Uyandırma Servisi
- Teselli Aramak...
- Koca Ağaçlar…
- Korku Eşiği Aşıldı
- Söyleyin De Bilelim Beyler!
- Slacklaştık
- Yanık Kokusu
- Kadınlar Ne Düşünür? Aslında Ne Olur?
- Yürütme Gücü
- Kelimelerin İzinde
- Atatürk'ün Evine Ne Yaptınız?